A TERRA SEN MALES

RETORNANDO Á AMÉRICA DO SUR:

Os pobos sao os pobos e seus gobernos sao seus gobernos. O mesmo acontece con as igrexas. As teocrasias dirigentes da Igrexa Católica Romana foron demasiadas veses, ao longo da Istoria, tristes ejemplos de como a corrupsao, a ansia de poder, a codísia, a lujuria materialista, a manipulasao de pesoas e pobos, a ingratitud con os servidores leais e a ipocrisía, poden dirigir una organisasao religiosa que, porén, ten na base da pirámide gente honesta, santa, mui admirable, totalmente entregue á sincera vivencia de sus principios e até disposta a renunciar a toda comodidade e satisfasao dos sentidos . Incluso pronta para sacrificarse e morrer trabalhando e lutando polo ideal trascendente no que acredita, se fose necesario.

Desta madera noble de erois foron talhados os primeros Jesuítas ibéricos, e depois deles, os de otras nasoes europeas súbditas do Imperador Carlos I de Espanha e V de Alemanha. Jesuítas que, no século XVI, asumiron como misao vital "a conquista espiritual das almas dos indígenas das Indias". Con estas palabras e perfeitamente convencidos da necesidade total, desde o seu paradigma, de converter aos nativos en bons cristoes, antes de que os colonos brancos os convertesen en escravos, contaminando ao mesmo tempo os seus espíritus con rencor inextingible e con todos os vicios dos seus opresores.

A gesta istórica dos misioneros como coletivo e sus fasanhas individuais constituen, una por una, até para os anticlericais e ateus, narrasoes de aventuras quijotescas verídicas muito mais apasionantes que as de muitos dos tremendos guerreros que probaron o seu valor nas duras condisoes das cordilheras e selvas tropicais na mesma época. É más, onde a forsa dos soldados brancos no podía coa bravura indómita e feroz dos indígenas, os Adelantados e Gobernadores enviabam a un, dos ou tres Jesuitas desarmados a que lhes pasificaran e abriran coa sua seidad ou seisao que, en noso Portunhol, é o mesmo que diser coa luz de autenticidade que emanaba neles direitamente do Ser. A SEIDAD é tambén a Estasao 102 do Labirinto Evolutivo, justo a anterior á 103, Sabeduría, situada a só 6 estasoes da Estasao Mestría.

Muitos dos Jesuítas, gente no só culta, senao preparadísima, coa mesma mentalidade, atualizada polas luses do Renasimento, de monjes -guerreros andantes que asendeu tres séculos antes os corasoes animosos dos Cabaleiros Templarios, se dedicaron arduamente a aprender as linguas e as crencias dos nativos e, cuando puderon entendelas, quedaron enormemente sorprendidos de que aqueles caníbais nús e selvagens, asustadores, peleóns, anárquicos e promiscuos, tivesen unas cosmogonías tao elaboradas e un tao profundo sentido espiritual da vida. Chegaron a perguntarse se no abrían achado as Tribes Perdidas de Israel.
Por toda parte de América se escutaban nas fogueras e fogoes das aldeas memorias dun antigo Diluvio e de istorias semelhantes as do Génesis... mas, especialmente, destacaba a lembransa dun Mestre Inisiador, un ome de pel branca, con barba dorada ou vermelha (con todo o aspeto de un Selta, imaginamos nós), que chegara una ves, ninguén sabe cómo, desde o Océano que oxe chamamos Atlántico. Os abós contaban que o Ome de Oriente lhes ensinara a plantar e cosinhar mandioca e milho, os que depois serían os seus alimentos esenciais. Tambén lhes deu certos conceitos necesarios de igiene e organisasao social, e aproveitou sua grata atensao por estes presentes para predicar, sen muito resultado, contra a guerra continua e o canibalismo.

Rexeitado até con agresoes violentas nalgúns lugares, o sabio branco caminou e caminou infatigablemente, seguido dos seus amigos e admiradores, cruzando o continente todo através das antigas sendas de nomadeo, desde o Sur do que oxe é Brasil até o Altiplano dos Andes, e por toda parte seguía entregando sus dádivas de progreso, melhorando a vida e ensinando. Profetisaba que algún día virían omes brancos e barbados como él a continuarlhes instruindo, cuando estuviesen algo más maturos. Igual que chegara polo mar, polo mar acabou marchando, prometendo regresar aos discípulos que o acompanharon una saudosa alborada até a praia da despedida.
Aquel Inisiador ficou na memoria coletiva e nas lendas cada vez más mitificadas de muitas nasoes con distintos nomes, pero era chamado Sumé ou Pai Sumé polos Tupi-Guaranís, una das etnias más numerosas de América, que abitaba as selvas interiores do Sur da Amasonia, onde oxe se situan o Pando e o Beni bolivianos e os estados brasileiros de Acre e Rondonia. Eran grandes canoeros, casadores e pescadores, nas basías do río Beni-Mamoré-Madeira e do
Guaporé.

Además facían rústicos plantíos temporais desmontando selva, semeando e colleitando, até que se acababan os nutrintes naturais, e depois abandonando o lugar ao mato, marchando e abrindo notros lugares novos espasos de cultivo sobre novos pedasos de bosque desmontados.

(Isto, por certo, tao común en Sudamérica oxe, e na ocupasao da Amasonia para crear pastos para gado ou para plantar biocombustible, é una prática brutal, sumamente antiecológica e ignorante, cuando o desmonte se realiza quemando toda una parcela de bosque por poupar trabalho, pois, ainda que as cinzas resultantes sexan, em principio, un bon adubo, depois pasan vinte anos antes de que un solo quemado recupere toda a vida de bilhoes de bilhoes de micro-organismos que, unidos, geran un ciclo completo de fértilidad.)

O nome Guaraní sinifica guerrero, e adoraban a guerra. etnias Guaranís como a dos Chiriguanos, pararon e mantiveron en constante alerta as fronteras orientais dos poderosos e ben organizados Incas, e tempo depois, cuando chegaron a aprender a usar as estrategias e as armas dos brancos, foron un durísimo e resistente inimigo para os espanhois, lansándose con tal ferocidad contra eles no combate, que os capitaes tiveron que colocar un lancero entre cada dos arcabuseros para contelos. Cuando no abia animais que casar, saqueaban a outras etnias, ou o fasían entre eles mesmos. Os Chiriguanos exterminaron a muitas outras tribes, reservando ás mais industriosas que vencían para ser sus escravos, como fiseron cos Chanés. Depois deixaron de exterminar, porque resultaba más rendable vender os inimigos aprisionados aos brancos, como escravos. No seu nomadear, todas as tribus Tupí-Guaranís, que, por no ser sedentarios, no tinhan sentido de propiedad algún ni o respeitaban en otros, invadían aos aborígens que chegaran séculos antes que eles a aqueles territorios, algúns dos cuaisque sí o tinhan. Do mesmo modo que ocupaban e usufruían por un tempo o espaso conquistado, tranquilamente o abandonaban sen apego cuando mermaba a casa ou a fertilidade dos cultivos nel, para seguir escolhendo novas terras.

Cuando no eran por sorpresa, os combates comesaban por una chuva de insultos, flechas e pedras, depois seguía o lansarse uns contra outros corpo a corpo con lansas, bordunas e machados, gritando con ferocidade selvagen. Os vensidos eran feitos escravos e tratados coa maior crueldade. Os guerreiros mortos na batalha eran devorados, acreditándose que junto a su carne asimilaban tambén su forsa e valor. Os omes corajosos ou distinguidos que lograban capturar vivos eran mantidos prisioneros, porén, ben tratados entanto que os engordaban, incluso lhes proporcionaban alguna mulher joven, para que que fose fecundada de una energía valente. O prisionero, según conta o mercenario alemán Hans Staden, que o foi dos Tupís e salvouse por poco, tinha que saudar disendo: "Aquí está vosa comida". Chegado su día, era amarrado da cintura por dos cordas, das que tiraban dos grupos de guerreros en diresoes opostas e, as veses, até se lhe daba un arma corta para defenderse, se podía. O ritual implicaba que se pusexe ben bravo, insultara aos seus inimigos, gritándolhes que abía comido a seus pais e abós e que lhes comería a eles se conseguía agarralos. Finalmente alguén avansaba con una longa masa e lhe destrosaba o cráneo dun golpe no meio. Imediatamente era cosinhado e degustado, para que su valor penetrara en todos junto con su rabia. Se reservava una de sus partes, adivinen cual, como bocado especial para a mulher que o tinha acompanhado e complasido, mantendo viva e ejercitada su virilidad até o día do banquete. Con este tema, o Cinema Novo Brasileiro dos anos 70 realisou una excelente película titulada: "Que gostoso, o meu francés"

(Algunas pesoas con imprudente tendensia meterse en polémicas, se atreven a opinar, aunque é un tema nada político, que no ten muito sentido falar de pobos originarios como se fala. Esos temerarios disen que ainda que é posible que existan poboadores originarios (isto é, que habiten desde os primeros tempos da humanidade...), naqueles lugares estremadamente frios, ou tao quentes ou áridos, que a maioría dos otros omes nunca mostraron interés por eles... Más o resto das regións minimamente vivíveis do mundo, en todos os continentes e, sobre todo, os países de bon clima e fertilidad, foron sempre terra invadida e conquistada polos foráneos de calquer rasa que puderon faselo, con su secuencia subseguinte de homes mortos, comidos ou degradados, mulheres esclavisadas e forsadas, filhos da forsada e do forsador criados pela mae, que se identifican con o abó vensido e que rexeitan rencorosamente ao pai e pasan ese rencor aos seus filhos... más que se comportan igual que el en quanto conseguen poder suficiente, porque así é a informasao auténtica e natural que porta a metad de su sangue).

Toda esa vida sanguinaria dos guerreros no impediu nunca, en calquer sociedade, que junto a eles florecesen os místicos, que incluso podían ser ao tempo guerreros. E os Guaranís eran tan guerreros como místicos. Una parte deles, no interior sur da Amasonia, estimulados polos chamáns, comesaron a desenvolver cada ves maior nostalgia e até obsesao pelos ensinos e promesas do mitificado Sumé quen, entre os Quechuas, era chamado Viracocha, entre os Maias Kukulcán e Quetzalcóatl pelos Mexicas.

Os Tupí-Guaranís chamaban Peaberú, ou Camino de Ida e Retorno, á velha rota de nomadeo que lhes troxe a su Mestre e que o levou. Parte era fluvial e otra parte feita de sendas abertas entre o mato... Escribiu, ao inisio da colonisasao, o interesante misionero Jesuíta Padre Montoya, que el viu algunas daquelas vías polas que podían andar juntos dos caminantes, abertas claramente polo ome, batidas e semeadas duna gramínea baixa e densa que diferensiaba a trilha do resto da vegetasao, e que impedía que outras plantas prenderan nela e destruisen su funsionalidad por invasao.
Lá polo Século XII da Era Cristá, más ou menos cuando se estaba fasendo más popular en Europa o Camino de Santiago -já contaremos del-, os arqueólogos, antropólogos e linguistas calculan que se puseron en marcha, familias enteras, navegando en sus canoas, ben polos afluentes do río Amasonas até él e até su saída ao Atlántico, ou ben pelos ríos que baixan ao sur até o rio Paraguay e o Paraná, continuando a pé pola troncal e as ramificasoes do Peaberú, ficando muitos naquelas férteis regioes do que oxe é o Oriente Paraguaio, o Uruguai e o Sur de Brasil, e conseguindo os mais tenaces descubrir o maravilhoso litoral Sudeste do último país, aún agora un paraíso, a pesar de estar superpoboado nos estados de Rio e Sao Paulo.

Ao igual que os antiguos Seltas dos que já falamos, os Tupí-Guaraníes tinhan a convisao, estimulada por sus chamáns mediums e profetisas visionarias -e ainda muitos deles oxe o acreditan-, de que chegando á beira do Océano, estarían más serca dunas ilhas interdimensionais, chamadas a Tierra Sen Males -talvés buscando o país oriental de Sumé, do otro lado do Océano, talvés una remota lembransa das delisiosas ilhas polinésicas desde as que se desplasaron sus antepasados, antes de que descobresen América- ...Terra sen Males onde encontrarían entrada as pesoas que se devotaran a una vida digna, según sus conceitos culturais, entre os que se incluía a cuestiao de honra de ser capases de vengar as ofensas recebidas.

A Terra sen Males no só era un Paraíso para depois da morte. Aquela peregrinasao tambén era un estímulo e bendisao para o necesario nomadeo e tinha o sentido de no perder o espíritu de exploradores, de no ligarse á vida sedentaria ni degradar su libertad á pose invariable duna terra específica, esclavisante de seus propietarios e excluinte do usufruto de otras... para así poder continuar variando, descobrindo e usufruindo temporalmente amplas novas regións, para que a etnia Tupí-Guaraní pudese seguir praticando su espesial e ancestral modo de vida de soberanos casadores e agricultores de selva nómadas, en terras de recursos ilimitados ou permanentemente renováveis... ou sexa, no que oxe chamaríamos ¨territorios onde fose posible a sustentabilidad¨.